11 maart 2023 09:30 - 18:00 De Dominicuskerk, Spuistraat 12 Amsterdam

Scratch-event

Een bijzondere uitvoering van de Johannes Passion van Bach 2023

Op zaterdag 11 maart 2023 zal een bijzondere uitvoering plaatsvinden van Bachs Johannes Passion. De Dominicuskerk zal die dag het decor zijn van een meezingversie van Bachs meesterwerk, in een unieke bewerking met een Nederlandse Verteller. In onze uitvoering de verteller de traditionele rol van de Evangelist op zich. Overdag repeteren we samen met een begeleidingsensemble en de solisten delen uit de Johannes, om deze aan het einde van de dag uit te voeren.

Klik hier voor de uitprintbare flyer

Omdat we alleen de meest toegankelijke delen zullen instuderen en uitvoeren, èn omdat we deze zullen uitvoeren met hulp van een verteller in de onvergelijkelijke Dominicuskerk, zal het concert ook bijzonder geschikt zijn voor een publiek dat nog niet zo bekend is met de Johannes Passion. De ervaring leert dat de uitvoering zelfs zeer geschikt is voor kinderen, omdat het verhaal heel begrijpelijk maar niet kinderachtig verteld wordt.

Bent u al bekend met deze legendarische werken of heeft u zin om dit werk (nog) eens uit te voeren? Geeft u zich dan snel op en doe mee! De aan deelname verbonden kosten zijn € 37,50. Hiervoor ontvangt u het deelnemersbewijs.

Groepsinschrijvingen
U kunt zich ook met meerdere zangers tegelijkertijd inschrijven. Vanaf 10 deelnemers ontvangt u korting van maar liefst € 2,50 en vanaf 20 zangers € 5,00 korting per persoon op de deelnamekosten. Wilt u met een groep inschrijven stuurt u dan een e-mail naar info@singalongevents.nl. Vermeld daarbij met hoeveel personen u wilt inschrijven. Vervolgens krijgt u van ons een kortingscode, waarmee u online kunt inschrijven.

Extra repetitie
Als deelnemer bent u ook van harte welkom bij de extra repetitie op zaterdag 25 februari 2023 tussen 10.00 uur en 16.00 uur in ‘De Regenboog’ te Leiden. Tijdens deze extra repetitie krijgt u niet alleen de kans om uw noten nog beter in te studeren, maar maakt u gelijk kennis met de andere zangers en zangeressen. Laat deze kans niet liggen!
Deelname aan de extra repetitie kost € 12,50. U kunt zich opgeven via het inschrijfformulier.
U kunt voor deze repetitiedag een lunch bestellen á € 11,00.
De lunch bestaat uit een assortiment broodjes (ook vegetarisch), krentenbol, fruit & consumptie.

Extra repetities woensdagavond 22 februari, 1 maart en 8 maart
Wanneer u zich heeft opgegeven voor de extra repetitie op zaterdag 25 februari 2023 in Leiden, mag u ook gratis deelnemen aan de extra repetities van het Hoofdstadkoor! Deze extra repetities vinden plaats op woensdag 22 februari, woensdag 1 maart en woensdag 8 maart van 20.00 – 22.30 uur in de ‘Kruiskerk’ te Amstelveen. U hoeft zich voor deze repetities verder niet apart aan te melden. Neem uw deelnemersbewijs voor de extra repetitie wel mee.
Adres Kruiskerk: Van der Veerelaan 30A, 1181 RB Amstelveen.
U kunt gratis parkeren in de buurt. Routebeschrijving OV: klik hier.

Luisteren/Toegangskaarten voor de uitvoering
Heeft u fans die graag naar de uitvoering komen luisteren? Voor hen kunt u toegangskaarten bestellen. Verras uw vrienden met een luisterkaartje! Aanvang van het concert is 16.30 uur en het duurt tot 18.00 uur. U kunt natuurlijk ook luisterkaarten bestellen als u niet deelneemt aan de Johannes Passion scratch. Een toegangskaart voor het concert kost € 13,75.

Een ingekorte versie van de Johannes-Passion

Waar het in Bachs Matthäus-Passion draait om contemplatie en berusting om het lijden van Christus, gaat het bij de Johannes om verbijstering en woede over het onmenselijke leed dat een goed mens wordt aangedaan. Het zijn emoties die rechtstreeks hart en ziel binnengaan, geschreven door een tot in zijn tenen gepassioneerd kerkmusicus. In deze verkorte versie hoort u het hele lijdensverhaal met weglating van de traditionele recitatieven. De ruggengraat van de vertelling, die wordt gevormd door het aandeel van de verteller. De koordelen, blijven juist intact. Ook in deze verkorte versie behoudt Bachs muziek alle kracht en intensiteit.

Partituur
U kunt alle uitgaven van de Johannes Passion gebruiken. U kunt bij ons ook een partituur kopen. Deze partituur bevat alle te zingen delen en kost maar € 17,50 inclusief verzendkosten.

Oefen-cd’s

Om het instuderen te vergemakkelijken, kunt u bij ons ook ingezongen oefen cd’s bestellen per stemsoort . Zo heeft u houvast bij het instuderen. Deze cd kost € 16,00 inclusief portokosten en is direct te bestellen via deze website.

U kunt via de website Choralia uw zangpartij gratis beluisteren.
Ook via de website Cyberbass kunt u gratis uw zangpartij beluisteren.
Via de website Koorpartijen is het ook mogelijk gratis uw zangpartij te beluisteren.

Spam
Regelmatig worden onze e-mails met tickets bij veel ontvangers aangemerkt als SPAM.
Na betaling ontvangt u altijd direct uw tickets en informatiebrief. Kijk daarom in uw mailbox bij ongewenste e-mails.

Te zingen delen

Deel I

(Breitkopf nr 01) (Peters nr: 01) Coro: Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm in allen Landen herrlich ist!
(Breitkopf nr 2b) (Peters nr: 03) Coro: Jesum von Nazareth
(Breitkopf nr 2d) (Peters nr: 05) Coro: Jesum von Nazareth
Alt aria: ” Von den Strikken”
Sopraan aria: “Ich folge dir gleichfalls
(Breitkopf nr 03) (Peters nr: 07) Chorale: O große Lieb, o Lieb ohn alle Maße
(Breitkopf nr 11) (Peters nr: 15) Chorale: Wer hat dich so geschlagen
Tenor recitativ “Und weine bitterlich”
Tenor aria “Ach, mein Sinn”

Deel II

(Breitkopf nr 16d) (Peters nr: 25) Coro: Wir dürfen niemand töten
(Breitkopf nr 18b) (Peters nr: 29) Coro: Nicht diesen, sondern Barrabam!
(Breitkopf nr 21b) (Peters nr: 34) Coro: Sei gegrüßet, lieber Jüdenkönig!
(Breitkopf nr 21d) (Peters nr: 36) Coro: Kreuzige, kreuzige!
(Breitkopf nr 23b) (Peters nr: 44) Coro: Weg, weg mit dem, kreuzige ihn!
(Breitkopf nr 27b) (Peters nr: 54) Coro: Lasset uns den nicht zerteilen, sondern darum losen, wes er sein soll.
(Breitkopf nr 28) (Peters nr: 56) Chorale: Er nahm alles wohl in acht
Alt aria: “Es ist vollbracht!”
Tenor recitativ: “Und neiget das Haupt und verschied.”
Tenor recitativ: “Und siehe da, “
Tenor arioso: Mein Herz, indem die ganze Welt”
Sopraan aria: “Zerfließe, mein Herze, ”
(Breitkopf nr 39-) (Peters nr: 67) Coro: Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine
(Breitkopf nr 40-) (Peters nr: 68) Chorale: Ach Herr, lass dein lieb Engelein

Download hier de PDF van het overzicht van de te zingen koordelen inclusief paginanummer.

Repetitieschema

Indeling van de scratchdag zaterdag 11 maart 2023 in de Dominicuskerk te Amsterdam.

09.30 uur Kerk open
10.00 uur Aanvang repetitie
11.15 uur Pauze
11.30 uur Vervolg repetitie
12.30 uur Pauze
13.30 uur Vervolg repetitie
16.00 uur Pauze/zaal open voor publiek
16.30 uur Aanvang concert
18.00 uur Einde concert

In de pauzes zijn koffie, thee, frisdrank en versnaperingen tegen betaling verkrijgbaar

Locatie/route

De Dominicuskerk – Spuistraat 12 te Amsterdam

De Dominicuskerk is op loopafstand van het Centraal Station van Amsterdam te bereiken. Als u vanaf het station een paar honderd meter de Spuistraat inloopt, ziet u aan uw rechterhand al gauw de langgerekte flank van het kerkgebouw. De ingang van de kerk bevindt zich om de hoek, in de Korte Korsjespoortsteeg. Er is parkeergelegenheid in de parkeergarage aan de Prins Hendrikkade aan de voorzijde van het Centraal Station en in de parkeergarage van het Renaissance-hotel dat aan het Kattegat ligt, pal naast de kerk. Denkt u er echter wel aan dat de parkeertarieven in de binnenstad zeer hoog zijn (op straat is dat € 3,20 per uur).

Parkeren + Reizen (P+R)

P+R staat voor Parkeren en Reizen. In Amsterdam betekent dit dat u uw auto voordelig en snel aan de rand van de stad parkeert (P) en met het openbaar vervoer (OV) naar het centrumgebied reist. Lees meer over Parkeren + Reizen (P+R)

Routebeschrijving extra repetitie

De extra repetitie zal plaatsvinden van 10.00 tot 16.00 uur in ‘De Regenboog’ te Leiden.
Adres: Watermolen 1, 2317 ST Leiden.

Klik hier voor een routebeschrijving. Parkeren is gratis in de buurt.

Met openbaar vervoer
U neemt bus 3 of 4 richting Merenwijk vanaf Leiden Centraal station. Uitstappen halte Valkenhorst.
Loop richting winkelcentrum. Daar zie je de kerk.
De regenboogkerk is een moderne kerk uit de jaren 70.

Dirigenten/solisten

Martin van der Brugge – Dirigent

Martin van der Brugge (1966) behaalde zijn diploma orkestdirectie aan het Rotterdams Conservatorium in 1990 en zijn diploma koordirectie aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag in 1994. Hij volgde onder meer lessen bij Arie van Beek, Jan Boogaarts en Ed Spanjaard. Tevens nam hij deel aan internationale masterclasses, waaronder de Wiener Meisterkurs onder leiding van Julius Kalmar. In 1993 nam hij deel aan het internationale dirigentenconcours Dinu Niculescu in Braçov (Roemenië) en kwam tot de halve finale.
Naast het dirigeren heeft hij met succes de eerste Masterclass voor dirigenten in Bulgarije georganiseerd. In 1996 heeft hij in Bulgarije ook concerten gegeven met het Vidin Philharmonic Orchestra, waarvan hij vaste gastdirigent was.
In het seizoen 2004 was Martin benoemd gastdirigent van het Mersin State Opera and Ballet in Turkije. Verschillende producties, waaronder Rigoletto van Verdi, zijn onder zijn leiding uitgevoerd. In Nederland heeft Martin Sing Along Events opgericht voor het opzetten van meezingevenementen.

Niek van der Meij – Organist

Niek van der Meij studeerde hoofdvak orgel bij Bert Matter en Leo van Doeselaar aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag.
In 1996 sloot hij zijn studie af met het diploma Uitvoerend Musicus. Vervolgens studeerde hij enige jaren aan de Hochschule der Künste te Berlijn waar hij cum laude afstudeerde. Daarnaast volgde hij masterclasses bij Albert de Klerk en Charles de Wolff.
Niek van der Meij is naast organist ook repetitor/begeleider van diverse koren in en rond zijn woonplaats Katwijk, en speelt regelmatig met het Radio Filharmonisch Orkest.

Bach begeleidingsensemble

Het Bach begeleidingsensemble is een professioneel orkest dat speciaal voor dit project is samengesteld.

Achtergrond

Nieuwsbrief februari 2023

Contrapunt is een samenvoeging van het Latijnse contra, ‘tegen’ en punctum ‘punt’. Het oorspronkelijke punctus contra punctum betekent dus ‘punt tegen punt’ ofwel noot tegen noot spelen.
Eeuwenlang was dit de gangbare praktijk totdat iemand bedacht dat je – om de muziek nog meer luister bij te zetten – niet steeds synchroon zou hoeven zingen, maar ook zou kunnen variëren in het zingen van de welluidende intervallen octaaf en kwint. En zo ontstond uiteindelijk het idee om tegen de originele melodie een andere melodie te leggen. Maar, zo bepaalde men van meet af aan, de tonen van die melodie mochten niet zomaar gekozen worden. Deze noten dienden wel te passen bij de tonen van de originele melodie. En daar had men, zeker in het begin, zeer strikte regels voor.
De grootste componist van het contrapunt is Johann Sebastian Bach. Hij wist de regels van het contrapunt zo creatief toe te passen dat het “imitatief contrapunt” ontstond: de ene stem imiteert de melodie van de andere stem. Zo kon de melodie in tegengestelde beweging gespeeld, of gespiegeld, in langere notenwaarden of juist kortere notenwaarden, of een combinatie van deze mogelijkheden. Dit alles met inbegrip van de regels over wanneer welke samenklanken mogen klinken. Bach schiep er genoegen in juist van deze puzzels muziek te maken die ontroert.

Zing mee met de Johannes Passion van Bach

Programma: Delen uit de Johannes Passion van Bach
Datum: zaterdag 11 maart 2023
Locatie: Dominicuskerk, Amsterdam
Inschrijven: Via onze website
Toegangskaarten voor het concert: Via onze website
Extra oefendag op zaterdag 25 februari 2023 van 10:00 – 16:00 uur in Leiden: Via onze website

Help ons met verspreiden van flyers en ontvang korting!

Draagt u Sing Along Events een warm hart toe?
Wanneer u ons helpt flyers te verspreiden, dan ontvangt u van ons korting op het bedrag van deelname voor één van onze evenementen.

U kunt flyers in de plaatselijke supermarkt ophangen, neerleggen in de buurtbibliotheek of meenemen naar uw koor. Stuur ons een mail met uw adresgegevens en dan sturen wij u een enveloppe met 100 flyers toe. Wilt u meer flyers verspreiden, geeft u dit dan aan. Als dank ontvangt u van ons een kortingsbon van 5 euro voor één van onze evenementen.

Nieuwsbrief januari 2023

Het felle karakter van het Johannesevangelie wordt door Bach onder meer vertolkt door het gebruik van zogenaamde turbae: felle, dramatische koren waarin Bach expressie geeft aan de affecten van haatdragend volk, huichelachtige schriftgeleerden, onverschillige soldaten en plagerige omstanders. Waar schilderende tijdgenoten de joelende menigte vaak afbeeldden met boeventronies en de Romeinse soldaten, ‘schilderde’ Bach dit door het structurele gebruik van turbae. Op veertien plekken in de Johannes-Passion past Bach deze techniek toe. Een voorbeeld hiervan is te horen in “Jesum von Nazareth”. Hoewel de verschillen tussen de eerste en de tweede koorpartij subtiel zijn, staan ze bol van symboliek. Johannes vertelt immers dat wanneer de soldaten op agressieve en aanmatigende toon roepen dat ze Jezus van Nazareth zoeken en Jezus kalm en zelfbewust aangeeft dat hij dat is, zij achteruit deinzen en enkelen op de grond vallen. Oftewel: enigszins van hun stuk gebracht. Jezus, die weet wat er gaat gebeuren en zijn lot heeft aanvaard, herhaalt zijn vraag: “wie zoeken jullie?” De soldaten antwoorden weer: Jesum von Nazareth, maar aan de lagere toon van het koor, hoort de luisteraar dat zij geïntimideerd zijn door deze krachtige persoon die zij kennelijk geen angst kunnen inboezemen.

Nieuwsbrief december 2022

Op 7 april 1724, Goede Vrijdag, werd de Johannes-Passion voor het eerst uitgevoerd in de Nicolaïkirche in Leipzig. Een jaar later verving Bach het openingskoor door een ingetogen koraalbewerking, waarschijnlijk omdat er kritiek op de (te uitbundige) muziek was gekomen.
Er bestaan maar liefst vier verschillende versies van de Johannes-Passion. Dit komt omdat Bach wijzigingen bleef aanbrengen aan het werk. Vlak voor zijn dood begon hij aan nog een nieuwe versie, maar die heeft hij niet kunnen afmaken.
In deze passie dan ook geen smartelijk koraal als O Haupt voll blut und Wunden. De Johannes-Passion is rationeler met meer afstandelijke benamingen van Jezus als Herr, unser Hersscher, en O Gottes Sohn, mein Heiland und Genadenthron. Bach compenseert dat tekort aan emotionele momenten door op verschillende momenten aria’s toe te voegen, zoals de aria Es ist vollbracht.

De aria ‘Es ist vollbracht’ uit de Johannes-Passion, hier uitgevoerd door de Nederlandse Bachvereniging. De Johannes-Passion was de eerste passiemuziek die Bach als cantor in Leipzig schreef. Het passieverhaal zoals dat wordt verteld in het evangelie van Johannes, verschilt van dat in de drie andere evangeliën – die van Matteüs, Lucas en Marcus. De nadruk ligt bij Johannes op de goddelijke afkomst van Jezus. Door het lijden heen blijft die goddelijke afkomst steeds een rol spelen, Jezus wordt nergens zo menselijk als in de andere evangeliën.

Nederlandse Bachvereniging
Jos van Veldhoven, dirigent

Nieuwsbrief november 2022

Een koraal is een eenvoudig gezang uit de Lutherse kerk. In de zeventiende en achttiende eeuw namen veel Duitse componisten het als uitgangspunt voor koor- en orgelcomposities.

Hoe klinkt een koraal?
Een koraal is een kort, van oorsprong eenstemmig, protestants gezang. De melodie ligt gemakkelijk in het gehoor. Vaak bestaat een koraal uit drie delen: een openingszin, een herhaling daarvan, en een slotzin. Je kunt de vorm dus zo opschrijven: AAB. Er hoort een rijmende tekst bij; deze is meestal strofisch: je kunt meerdere ‘coupletten’ op dezelfde melodie zingen.

Tegenwoordig komen we koralen vooral tegen in vierstemmige zetting als onderdeel van passies en cantates, met name in de Matthäus- en Johannes-Passion van Bach. In een passie fungeert het als reactie en reflectie op belangrijke momenten in het lijdensverhaal.

Hoe is het koraal ontstaan?
Na de reformatie in de vroege zestiende eeuw focussen jonge protestantse kerken op de betrokkenheid van gelovigen. De Lutheranen vervangen de Latijnse gregoriaanse gezangen van de Katholieke Kerk door rijmende liederen in de volkstaal. Deze koralen zijn simpel, eenstemmig en zingbaar. Zo kunnen de kerkgangers zelf meezingen, want dat versterkt de geloofsbeleving.

De tekst van koralen betrekt zich meestal op een specifieke dag of periode in het kerkjaar, zoals advent, kerst- en passietijden. Soms is de melodie van een koraal afgeleid van een bestaand gregoriaans gezang. Andere koralen, zoals het beroemde O Haupt voll Blut und Wunden, uit de Matthäus ontlenen hun melodie aan wereldlijk repertoire (in dit geval op het liefdeslied “Mein G’müth ist mir verwirret).

Luistert u naar de volgende twee fragmenten:

Nieuwsbrief oktober 2022

Nadat hij zijn studie had afgerond werkte Bach als organist en kapelmeester op verschillende plaatsen in Duitsland. In 1703 werd hij aangesteld als organist van de Neue Kirche in Arnstadt, een positie die hem een vast salaris bood en hem in staat stelde zijn klavierspel te perfectioneren. Bach stond bekend als een opvliegende en temperamentvolle man, die vaak ruzie maakte met zijn leerlingen.
Zo weigerde hij als organist van de Neue Kirche het koor van de kerk te leiden omdat hij de zangers matig vond. Altijd wilde Bach het maximale halen uit instrumenten, die vaak nog volop in ontwikkeling waren. Dat mondde nog wel eens uit in ruzietjes met de musici, waarbij pruiken door de lucht vlogen en deuren werden dichtgesmeten.
Zijn opvliegend temperament bracht hem vaker in moeilijkheden, zelfs eenmaal met gevaar voor eigen leven. Toen Bach een bijzonder lastige fagotpartij had geschreven in één van zijn eerste cantates, verprutste de betreffende fagottist deze partij tijdens de repetitie volledig. Bach was woedend en schold hem uit voor ‘Zippefagottist’, wat vrij vertaald kan worden als een ‘verwijfde’ of ‘truttige fagottist’. De fagottist in kwestie voelde zich diep beledigd en na een kroegbezoek eiste hij in zijn dronkenmanschap excuses van Bach. Deze weigerde dit echter, waarop de fagottist Bach een klap met een stok uitdeelde. Uit zelfverdediging trok Bach zijn rapier (soort zwaard) en het is enkel aan de vrienden van de fagottist te danken dat de beide heren uit elkaar gehouden werden om te voorkomen dat het gevecht verder escaleerde.

Nieuwsbrief september 2022

Bach geeft met zijn muziek vaak een extra lading aan de tekst. Vrij directe tekstuitbeelding is te vinden in veel van de koren in de Johannes Passion. In de korte koorstukken wordt veel geroepen, geschreeuwd en gejoeld.
Bach onderstreept in zijn muziek het geschreeuw en gejoel. In het koor ‘Kreuzige ’ bijvoorbeeld, zetten de stemmen sopraan, alt , tenor en bas steeds kort na elkaar in, zodat het net lijkt of er steeds meer mensen gaan roepen. Vervolgens roept, joelt het koor in korte zinnen ‘Kreuzige, kreuzige, kreuzige, kreuzige’. Er ontstaat als het ware een chaos van stemmen. De dramatiek wordt verhoogd door de dissonanten. Dissonanten zorgen voor spanning in de muziek: de samenklank moet ‘oplossen’ naar een consonant om die spanning weg te nemen. Echter de samenklanken lossen niet op. Zelfs het slotakkoord lost niet op naar de oplossing (de tonica).

Luister hier naar het fragment uit Bachs Johannes Passion.

Nieuwsbrief augustus 2022

Voor ogen die achteruit gaan op oudere leeftijd zijn veel verklaringen te bedenken. De meest logische oorzaak zou staar zijn, het troebel worden van de lens door veroudering.
Tegen zijn vijfenzestigste verjaardag waren de ogen van Bach zo slecht geworden dat hij besloot zich te laten opereren. De Engelse art Taylor (zie schilderij rechts) opereerde Bach maar liefst twee keer binnen een paar dagen. Bach zou niet meer goed herstellen na deze operaties; hij bleef kwakkelen met zijn gezondheid tot hij vier maanden later overleed. Wat nu volgt is een beschrijving van de operatie die Bach hoogstwaarschijnlijk heeft gehad. De huidige stand van wetenschap is gelukkig zeer veel beter dan in de 18e eeuw. [Wilt u liever niet lezen over staaroperaties, klikt u dan snel verder, bijvoorbeeld naar de informatie over onze uitvoering van Bachs Johannes Passion hier.]

John Taylor en de staarsteek

De operaties werden verricht door een rondreizende oogchirurg uit Engeland, John Taylor. Taylor was een uiterst vreemde combinatie van arts-wetenschapper en charlatan.
Taylor opereerde Bach de eerste keer tussen 28 en 31 maart 1750; de tweede keer tussen 5 en 7 april. In beide gevallen voerde hij, zeer waarschijnlijk, een staarsteek uit. De staarsteek (zie linker afbeelding) is een operatie waarbij een naald in het oog werd gestoken om de troebele lens van zijn plaats te duwen. Dat ging zonder verdoving.
Na de ingreep gaf hij oogdruppels die bestonden uit bloed van geslachte duiven, fijngemalen suiker of zout. Soms werd het oog nog ingepakt met verbanden waarin gebakken appel of een munt zaten verwerkt. Dat verband moest dan een paar dagen blijven zitten — tegen de tijd dat het eraf mocht, zat Taylor alweer in de volgende stad.
Het zal duidelijk zijn dat deze operaties nogal eens wat problemen veroorzaakten en maar zelden een blijvende verbetering van het zicht gaven. Behalve infecties zullen nogal eens bloedingen zijn opgetreden, netvliesloslatingen, oogdrukstijgingen en andere ernstige complicaties.
Bach had die tweede operatie nodig omdat de ‘staar weer was teruggekomen’.
Mogelijk heeft de eerste ingreep voor een kleine opleving van Bachs gezichtsvermogen gezorgd, maar na de tweede ingreep was hij in ieder geval helemaal blind. Ook waren zijn ogen pijnlijk en voelde hij zich ziek. Zelf bleef hij echter tot vlak voor zijn dood optimistisch, want op 26 mei 1750 dicteerde hij nog een brief met de woorden: ‘Doe hem de groeten totdat ikzelf weer in staat ben te schrijven.’

Zijn overlijden

Bach herstelde echter niet meer van de operaties en bleef kwakkelen met zijn gezondheid tot hij vier maanden later overleed. De operaties zijn een aanslag geweest op zijn afweer en hebben hem vatbaarder gemaakt voor andere aandoeningen.
De twee oogoperaties die hij in zijn laatste levensjaar onderging, hielpen hem van de wal in de sloot. Hij zal zijn eigen muziek de laatste paar maanden van zijn leven alleen maar in duisternis hebben kunnen horen.

Hoe verging het John Taylor?

John Taylor stierf in 1772 eenzaam en vergeten in Parijs of Praag, overigens stekeblind.

Uit een medisch woordenboek, 1743–1745. Links: een chirurg en zijn assistent voeren een staaroperatie uit.

Programma: Delen uit de Johannes Passion van Bach
Datum: zaterdag 11 maart 2023
Locatie: Dominicuskerk, Amsterdam
Inschrijven: Via onze website
Toegangskaarten voor het concert: Via onze website
Extra oefendag op zaterdag 25 februari 2023 van 10:00 – 16:00 uur in Leiden: Via onze website

Nieuwsbrief juli 2022

Vergelijking met de Matthäus Passion
De Johannes-Passion wordt vaak vergeleken met de Matthäus-Passion, die Bach enkele jaren later zou schrijven. In vergelijking met de Matthäus-Passion, is de Johannes-Passion muzikaal wat feller, maar tegelijkertijd ingetogener. Zijn voor de Matthäus-Passion twee orkesten en twee koren nodig: bij de Johannes-Passion volstaat een klein orkest en koor. Het Johannesevangelie is nuchter en verhalender dan het Mattheüsevangelie, en daardoor aanmerkelijk dramatischer. En waar Jezus in het evangelie volgens Mattheüs langdurige lessen en redevoeringen houdt, gaat Johannes daar vrijwel geheel aan voorbij. Jezus is bij Johannes meer een handelende persoon en minder profeet en leraar. Het evangelie is dynamischer dan de andere evangelies en Bach heeft dit meesterlijk tot uiting gebracht in de Johannes-Passion.

Evangelie van Johannes
Bach volgt vrijwel letterlijk de teksten van het evangelie volgens Johannes in Luthers vertaling (hoofdstukken 18 en 19). Voor Johannes is Jezus primair de Zoon van God die in opdracht van zijn hemelse Vader een vooraf bepaalde missie op aarde uitvoert. In het Johannesevangelie verwijst Jezus vaak naar oudtestamentische teksten die het allemaal al voorspelden. Deze karakterisering van Jezus door Johannes (Jezus als Messias, niet als lijdenspersoon) wordt in het openingskoor gelijk neergezet door Bach. Er wordt niet verwezen naar zijn komende lijdensweg, maar naar zijn koningschap, zoals in de aanvangswoorden: “Herr, unser Herrscher”. Jezus’ lijden is ook geen smartelijk en beklagenswaardig menselijk lijden (“Helft mir klagen!”) maar een noodzakelijke fase in zijn terugkeer naar de hemel. Jezus ervaart ook geen innerlijke conflicten: er is geen Judaskus nodig, hij meldt zichzelf, en hoe! Tot tweemaal toe zegt Jezus “Ich bin’s”. En waar in het evangelie volgens Mattheüs Jezus hulp kreeg van Simon van Cyrene bij het dragen van het kruis, draagt Jezus zijn lot geheel alleen in de vertelling van Johannes.

Toevoeging
Op twee plaatsen brengt Bach een kleine toevoeging uit het Evangelie volgens Matteüs aan (het wenen van Petrus nadat de haan gekraaid heeft en het scheuren van het voorhangsel in de tempel, de aardbeving, het splijten van de rotsen en de opstanding van de gestorvenen na de dood van Jezus). Hierdoor ligt het accent in de Johannes-Passion minder op het lijden van Jezus. Jezus komt meer over als een krachtige persoonlijkheid die een boodschap te vertellen heeft dan als het trieste slachtoffer in de Matthäus-Passion

Nieuwsbrief juni 2022

De Johannes Passion heeft in vergelijking met de Matthäus Passion meer het karakter van een opera, inclusief een duidelijke verhaallijn met theatrale trekjes. Ook de rol van het koor is nadrukkelijker, zoals tijdens de dramatische scènes rond Jezus’ berechting voor de joodse Hoge Raad. De koorzangers hebben de absolute hoofdrol in het verhaal, dat hier door geen enkele beschouwende aria wordt onderbroken. Het verschil tussen de Matthäus en de Johannes werd ooit treffend omschreven door de Nederlandse componist en muziekcriticus Matthijs Vermeulen: ‘De Johannes Passie is gevoeld, gedacht, geplaatst op deze aarde; de Matthäus ergens in een ruimte buiten de tijd als een herinnering die wij meedragen.’
De Johannes Passion wordt vaak vergeleken met de Matthäus Passion, die Bach enkele jaren later zou schrijven. In vergelijking met de Matthäus Passion, is de Johannes Passion muzikaal wat feller, maar tegelijkertijd ingetogener. Zijn voor de Matthäus Passion eigenlijk twee orkesten en twee koren nodig: bij de Johannes Passion volstaat een klein orkest en koor.

Op 7 april 1724, werd de Johannes Passion voor het eerst uitgevoerd in de Nicolaikirche in Leipzig. (Zie foto links)

Nieuwsbrief mei 2022

Korte impressie van de Matthäus Passion 2022

Het absolute hoogtepunt en de meest ontroerende passage uit Bachs Matthäus-Passion is de aria ‘Erbarme dich’.
De aria ‘Erbarme dich’ wordt gezongen als reactie van iemand die zich herkent in de verloochening van Petrus, één van de twaalf apostelen van Jezus. Petrus zweert onvoorwaardelijke trouw aan Jezus, maar Jezus voorspelt dat Petrus hem die nacht, voordat de haan kraait, drie keer zal verloochenen. Luistert u naar de vertolking van Marie Anne Jacobs. De vioolsolo word gepeeld door Iris van der Laar.

Komend jaar zal voor het eerst bijzondere bij Sing Along Events de uitvoering plaatsvinden van Bachs Johannes Passion. Regelmatig werd ons gevraagd of wij dit unieke concept ook konden toepassen op de Johanns Passion.

De Dominicuskerk zal die dag weer het decor zijn van een meezingversie van Bachs meesterwerk, in een unieke bewerking met een Nederlandse verteller. Overdag repeteren we samen met een begeleidingsensemble delen uit de Johannes, om deze aan het einde van de dag uit te voeren.

Inschrijven

Inschrijven voor de Johannes Passion scratch en bestellen bladmuziek/oefen-cd

Toegangskaarten bestellen